Ο σκύλος στην Αρχαία Ελλάδα είχε σεβαστή θέση στην
καθημερινή ζωή των προγόνων μας και υπήρξε αναπόσπαστο κομμάτι του πολιτισμού μας,
όπως δείχνουν οι αναρίθμητες αναφορές που γίνονται για το σκύλο στα έργα τους,
την τέχνη τους, τους μύθους και τις ιστορίες τους.
To
γνωστό και συγκινητικό περιστατικό του θανάτου του σκύλου του Οδυσσέα, Άργου, τη
στιγμή που αναγνωρίζει τον αφέντη του ντυμένο ζητιάνο, όταν αυτός γύρισε μετά
από 10 έτη απουσίας, περιγράφει μια συντροφική σχέση μοναδική που μας έχει συγκινήσει από παιδιά.
Ο Αιλιανός και ο Πολυδεύκης αναφέρουν παραδείγματα για ταφές σκύλων ή για σκύλους που ακολούθησαν το αφεντικό τους στον θάνατο αρνούμενοι
τον αποχωρισμό.
Μια μαρτυρία αφορά στον κωμικό ποιητή Εύπολι, ο οποίος πέθανε στην Αίγινα και επάνω στον
τάφο του πέθανε ο πιστός του σκύλος.
Μια άλλη κάνει λόγο για τον σκύλο του Ξανθίππου. Μετά τη
νίκη των Περσών στις Θερμοπύλες και υπό την απειλή αυτοί να εισβάλουν στην
Αθήνα, οι Αθηναίοι έφυγαν για τη γειτονική Σαλαμίνα. Ανάμεσά τους ήταν και ο
στρατηγός Ξάνθιππος, ο πατέρας του περίφημου πολιτικού Περικλή. Ο Ξάνθιππος
είχε έναν αφοσιωμένο σκύλο. Όταν ο σκύλος είδε την οικογένεια του Ξάνθιππου να
φεύγει, τους ακολούθησε και καθώς δεν υπήρχε χώρος για ζώα στο πλοίο το πιστό
σκυλί ακολούθησε το πλοίο κολυμπώντας! Μόλις ο σκύλος έφτασε στο νησί, έπεσε
εξαντλημένος στην άμμο κι αφού κούνησε την ουρά του στο αφεντικό του για
τελευταία φορά, ξεψύχησε. Ο Ξάνθιππος έθαψε το σκύλο του στο σημείο όπου πέθανε
και από τότε το μέρος ονομάστηκε Κυνὸς
Σῆμα
[ο τάφος του σκύλου]. Έτσι, στη Σαλαμίνα, ανάμεσα στους τάφους των ηρωικών
Σαλαμινομάχων, υπάρχει και ο τάφος ενός ηρωικού σκυλιού.
Ο σκύλος αποτέλεσε επίσης έμπνευση για την ίδρυση της φιλοσοφικής
σχολής του Κυνισμού. Οι Κυνικοί φιλόσοφοι γύριζαν στους δρόμους των Αθηνών μιμούμενοι
τη ζωή των σκύλων. Ο γνωστός Κυνικός φιλόσοφος Διογένης περιφερόταν στο κέντρο
των Αθηνών κρατώντας ένα φανάρι και έχοντας συντροφιά ένα σκύλο, φωνάζοντας
«άνθρωπο ζητώ».
Άνθρωπο ζητούν και τα αδέσποτα σκυλάκια για να επιβιώσουν. Όμως
η αντίχαρη που προσφέρουν στη χάρη που τους δίνεται, όταν υιοθετηθούν, είναι
πολύ μεγαλύτερη. Η συναισθηματική σωτηρία του ανθρώπου που θα αναλάβει την
ευθύνη ενός ζώου δεν ξεπληρώνεται με τις εκατοντάδες κονσέρβες που θα το
ταΐσει. Τα λέει πολύ ωραία η Janine Allen στο 'Εσωσα έναν άνθρωπο σήμερα [σε μετάφραση του Καταφυγίου Αδέποτων Ζώων]: "Όπως προχωρούσε στον διάδρομο κοιτώντας μέσα στα κλουβιά με
λαχτάρα, οι ματιές μας συναντήθηκαν. Αισθάνθηκα αμέσως ότι είχε ανάγκη και
ήξερα ότι έπρεπε να την βοηθήσω. [...] Τρυφερά δάχτυλα μού χάιδεψαν τον λαιμό, αποζητούσε την
συντροφιά με λαχτάρα. Ένα δάκρυ κύλησε στο μάγουλό της και σήκωσα το μπροστινό
μου πόδι να την διαβεβαιώσω ότι όλα θα πήγαιναν καλά".
Εμείς σώσαμε (ή βρήκαμε) κανέναν άνθρωπο σήμερα;